Muskek berriro ere adierazpen ausarta egin zuen "Tesla Investor Day" oharrean: "Eman iezadazue 10 bilioi dolar, planetaren energia garbiaren arazoa konponduko dut". Bileran, Muskek bere "Master Plana" (Master Plan) iragarri zuen. Etorkizunean, bateriaren energia biltegiratzeak 240 terawatt (TWH) lortuko ditu, energia berriztagarriek 30 terawatt (TWH) lortuko dituzte, hurrengo belaunaldiko autoen muntaketa kostuak % 50 murriztuko dira, hidrogenoak ikatza guztiz ordezkatuko du eta hainbat mugimendu handi. Horien artean, etxeko internauteen artean eztabaida sutsua piztu zuena izan zen Muskek esan zuela...iman iraunkorreko motorraHurrengo belaunaldiko auto elektrikoek ez dute lur arrarorik izango.
Sareko erabiltzaileen eztabaida sutsuaren ardatza lur arraroak dira. Lur arraroak Txinan esportazio baliabide estrategiko garrantzitsua direnez, Txina da munduko lur arraroen esportatzaile handiena. Lur arraroen merkatu globalean, eskariaren aldaketek eragina izango dute lur arraroen posizio estrategikoan. Sareko erabiltzaileak kezkatuta daude Musk-ek hurrengo belaunaldiko iman iraunkorreko motorrek lur arraroak ez erabiliko dituela dioen baieztapenak lur arraroetan izango duen eraginagatik.
Hau argi uzteko, galdera pixka bat xehatu behar da. Lehenik eta behin, zertan erabiltzen dira zehazki lur arraroak; bigarrenik, zenbat erabiltzen diren lur arraroak...iman iraunkorreko motorrakeskari osoaren ehuneko gisa; eta hirugarrenik, zenbat espazio potentzial dagoen lur arraroak ordezkatzeko.
Lehenik eta behin, lehenengo galderari erreparatuko diogu, zertan erabiltzen dira lur arraroak?
Lur arraroak baliabide nahiko urria dira, eta indusketaren ondoren, hainbat lur arraro materialetan prozesatzen dira. Lur arraro materialen beheranzko eskaria bi arlo nagusitan bana daiteke: material tradizionalak eta berriak.
Aplikazio tradizionalen artean daude industria metalurgikoa, industria petrokimikoa, beira eta zeramika, nekazaritza, ehungintza arinak eta arlo militarrak, etab. Material berrien arloan, lur arraroen material desberdinak segmentu desberdinei dagozkie, hala nola hidrogenoa biltegiratzeko baterietarako hidrogenoa biltegiratzeko materialak, fosforoetarako material lumineszenteak, NdFeB-rako iman iraunkorreko materialak, leuntzeko gailuetarako leuntzeko materialak, ihes-gasen arazgailuetarako material katalitikoak.
Lur arraroen erabilera oso zabala eta oso zabala dela esan daiteke, lur arraroen erreserba globalak ehunka milioi tona baino ez dira, eta Txinak horien herena inguru du. Lur arraroak erabilgarriak eta urriak direnez, balio estrategiko oso handia dute.
Bigarrenik, ikus dezagun erabiltzen diren lur arraroen kopuruaiman iraunkorreko motorrakeskaera kopuru osoa kontuan hartzeko
Izan ere, baieztapen hau ez da zehatza. Ez du zentzurik zenbat lur arraro erabiltzen diren iman iraunkorreko motorretan eztabaidatzeak. Lur arraroak PM motorretarako lehengai gisa erabiltzen dira, ez ordezko pieza gisa. Muskek iman iraunkorreko motorren belaunaldi berria lur arrarorik gabe dagoela dioenez, horrek esan nahi du Muskek teknologia edo material berri bat aurkitu duela lur arraroak ordezkatzeko gai dena iman iraunkorreko materialei dagokienez. Beraz, zehatzak izateko, galdera honek eztabaidatu beharko luke zenbat lur arraro erabiltzen diren iman iraunkorreko materialen zati gisa.
Roskill-en datuen arabera, 2020an, lur arraroetako iman iraunkorreko materialek izan zuten lur arraroen materialen eskariaren zatirik handiena aplikazioetan, % 29raino; lur arraroetako material katalitikoek % 21 izan zuten, leuntzeko materialek % 13, aplikazio metalurgikoek % 8, beira optikoen aplikazioek % 8, baterien aplikazioek % 7 eta beste aplikazio batzuek % 14 guztira, zeramika, produktu kimikoak eta beste arlo batzuk barne.
Jakina, iman iraunkorreko materialak dira lur arraroen eskaera handiena duten aplikazioak. Energia berriko ibilgailuen industriaren azken bi urteetan izandako garapen azkarraren benetako egoera kontuan hartzen badugu, iman iraunkorreko materialen lur arraroen eskaria % 30etik gorakoa izan beharko litzateke aspalditik. (Oharra: Gaur egun, energia berriko ibilgailuen iman iraunkorreko motorretan erabiltzen diren material guztiak lur arraroetako iman iraunkorreko materialak dira).
Horrek ondorioztatzen du iman iraunkorreko materialetan lur arraroen eskaria oso handia dela.
Azken galdera bat, zenbat espazio potentzial dago lur arraroak ordezkatzeko?
Iman iraunkorreko materialen behar funtzionalak ase ditzaketen teknologia edo material berriak daudenean, arrazoizkoa da lur arraroetako iman iraunkorreko materialak erabiltzen dituzten aplikazio guztiak, iman iraunkorreko motorrak izan ezik, ordezkatu daitezkeela pentsatzea. Hala ere, ordezkatu ahal izateak ez du zertan esan nahi ordezkatuko denik. Hau horrela da, balio komertziala kontuan hartu behar baita benetako erabilerari dagokionez. Alde batetik, teknologia edo material berriak zenbat hobetuko duen produktuaren funtzionaltasuna eta, beraz, diru-sarrera bihurtuko den; bestetik, teknologia edo material berriaren kostua altua edo baxua den jatorrizko lur arraroetako iman iraunkorreko materialarekin alderatuta. Teknologia edo material berriak lur arraroetako iman iraunkorreko materialak baino balio komertzial handiagoa duenean bakarrik sortuko da ordezko eskala osoa.
Ziurra dena da Teslaren hornikuntza-katearen ingurunean, alternatiba honen balio komertziala lur arraroetako iman iraunkorren materialena baino handiagoa dela, bestela ez litzateke I+G-n inbertitu beharrik izango. Musk-en teknologia berriak edo material berriek moldakortasuna duten ala ez, irtenbide multzo hau kopiatu eta ezagun egin daitekeen ala ez. Hori Musk-ek bere promesa bete zuen denboraren arabera epaituko da.
Etorkizunean Musken eskema berri hau negozioen legeekin bat badator (balio komertzial handiagoa) eta sustatu badaiteke, orduan lur arraroen eskaria mundu osoan gutxienez % 30 murriztu beharko litzateke. Noski, ordezkapen horrek prozesu bat beharko du, ez begi keinu bat besterik ez. Merkatuaren erreakzioa lur arraroen eskaria mundu osoan pixkanaka jaistea da. Eta eskariaren % 30eko murrizketak eragin handia izango du lur arraroen balio estrategikoan.
Gizakiaren maila teknologikoaren garapena ez dago sentimendu eta borondate pertsonalen menpe. Norbanakoei gustatu edo ez, onartu edo ez, teknologia beti aurrera doa. Teknologiaren aurrerapenari aurre egin beharrean, hobe da garapen teknologikoaren taldean sartzea garaien norabidea gidatzeko.
Argitaratze data: 2023ko uztailaren 31a